Tahribatsız Muayene (NDT)'ye Giriş ve Tarihçesi

Tahribatsız Muayeneye Giriş

Tahribatsız Muayene (TM) kendine özgü bir bilim dalı olup, malzemedeki kalıntıları, gerilmeleri, hata boyutu ve yönlerini, kırılma dayanımı ile tasarım arasındaki bağıntıyı ve yapının güvenli bir şekilde çalışmasını belirlemektedir. Kırılma dayanımını etkileyen faktörler daha tasarım aşamasında iken göz önüne alınmış olmalıdırlar. TM, üretim çizgisinin son basamağı olmakla birlikte, tasarım sırasında planlanmış olmalıdır.


Tahribatsız Muayenenin Tarihçesi

Kritik bileşenlerde malzemeye zarar verecek karakterdeki yüzey ve iç süreksizliklerin tespiti çeşitli Tahribatsız Muayene Yöntemlerinin yardımı ile yapılabilmektedir. Bu yöntemleri başlıca; Sıvı Penetrant (Girinim), Manyetik Parçacık Test, Girdap Akımları (Eddy Current), Radyografik Muayene, Ultrasonik Muayene, Titreşim Analizi ve Akustik Emisyon olarak saymak mümkündür. Ayrıca Gözle Kontrol ve Kaçak Testi de tahribatsız muayene yöntemleri arasında sayılır. Bu yöntemlerden bazıları çok eskiden beri kullanılmakta olup, bazıları çok yakın bir geçmişte mühendisler tarafından kabul edilmişlerdir.

Yüzey hatalarını tespit etmede yağ ve tebeşir kullanımı bilinen en eski Tahribatsız Muayene (NDT) yöntemlerinden biridir. X-Işınları Kasım 1895'de Prof. W. K. Röntgen tarafından keşfedilmiş ve 1930'da Amerikan Deniz Kuvvetleri Donanmasındaki gemilerin buhar kazanlarının kaynak dikişleri X-Işınları testiyle kontrol edilmiştir. Ultrasonik Test ilk olarak 1931'de kullanılmış; fakat değeri mühendisler tarafından ancak 1945'den sonra anlaşılmıştır. Akustik Emisyon Testi, stres ve kuvvet altında büyüyen süreksizliklerin ve çatlakların yaydığı enerjinin tespit edilmesine ve analizine dayanmakta olup, Tahribatsız Muayene (NDT) alanında oldukça yeni bir yöntemdir.

Bütün bu yöntemler; tesislerin, yapıların ve bileşenlerin güvenlik içinde bulunmalarını sağlamaktadır. Zararlı ve Standart dışındaki süreksizlikleri tespit etmekten başka, tahribatsız muayenenin daha birçok avantajı vardır.

Bunlar;

1. Bir bileşenin üretiminde kullanılan işlemlerdeki yanlışlıkların düzeltilmesi; düzeltme ölçülerinin özelliği Tahribatsız Muayene ile tespit edilen hataların genellikle tipine ve dağılımına dayanmaktadır.
2. Birbirine uyan (aynı) kalitede malzemeler üreten şirketler bütünlüğünün korunması
3. Dizayn mühendisinin gözden kaçırdığı tasarım hatalarının belirlenmesi; kalifiye ve deneyimli bir Tahribatsız Muayene Teknisyeni, malzeme üzerinde testleri uyguladığında bu hataları tespit edebilir.
4. Yeterli bir mamül ürün ortaya çıkartmak için çeşitli malzemeler ve işlemlerden elde edilen verilerin toplanması

Yukarıda belirtilen Tahribatsız Muayenenin ikincil avantajlarından bazılarıdır. Eğer Özel bir uygulama için doğru bir işlem kullanılıyorsa, tahribatsız muayene tüm avantajlarından yararlanılarak uygulanmakladır. Yalnızca, iyi eğitilmiş ve güvenilir kişiler testi uygulamalıdırlar.

Tahribatsız Muayenede Genel Yaklaşım

Tahribatsız muayene kullanıldığında genel yaklaşım, bir bileşen veya yapıdaki bütün önemli hataları bulmaktadır. Tasarım mühendisi, uygun Standard şartnameleri kullanarak, bu hataların kabul edilebilirliğine veya varsa, tamir işlemine karar vermelidir. Tespit edilen hataların kabul edilip edilmeyeceği Tahribatsız Muayene teknisyenine bağlı değildir. Teknisyen özel yazılı şartnameyi kullanır.